Kendi Değil Ama Elleri Medyatik Bir Sanatçı:
METİN YURDANUR
Bir kent heykelini her gün milyonlarca göz izler.
Sizin sanatçı olarak bunun sorumluluğunu taşımanız gerekir.
Sanatla fazla ilgimiz olmasa da biliriz o elleri. Medyada sık sık yer alan, Başkentteki tüm eylemlere açılan avuçlar vardır. Kimi zaman etrafında davul zurna eşliğindeki halaylarda gösterilir tepkiler kimi zaman havaya sıkılmış yumruklarla, kimi zaman da sert polisiye önlemler uygulanır hemen yanında. Bu olayların tanığı, Sıhhıye meydanındaki Abdi İpekçi Parkının simgesi haline gelen, Heykeltraşından daha fazla medyatik olan eller heykelidir. Onlarca insanın üzerine çıktığı, hemen her olayda yer alan bu eserin görüntüsü yurt dışına kadar da uzanır haberlerle.
Atatürk Bulvarından Çankaya�ya doğru çıktığımızda yine görürüz anıtlar. Yüksel Caddesindeki İnsan Hakları Heykeli, hemen biraz ileride Olgunlar Sokağın başındaki emeğe saygıyı konu alan Madenci heykelinin kazması ile irkiliriz, Kavaklıdere�deki Sanata sanatçıya saygıyı anlatan, halk arasında su perileri olarak bilinen balerinler ile dinginliğe ulaşırız.
Kent yaşamınızı renklendiren sanatçımız 1950 yılında Sivrihisar�da doğdu. Kendi deyimiyle ilk eseri soyut bir çalışma olan sevgi heykeli. Bu gün, 20�si Ankara�da olmak üzere Türkiye�de yüzün üzerinde, Libya, Türkmenistan ve Japonya�da birer, Almanya�da iki ve Macaristan�da da üç eseri parkları, caddeleri süsleyen Metin Yurdanur bu ayki konuğumuz.
ASOMEDYA: Plastik sanata ilginiz ne zaman başladı?
YURDANUR: Firigya medeniyeti üzerine kurulan daha sonra Bizans, Selçuklu ve Osmanlı eserleri ile süslenen bir yöreden geliyorum.
Ben Sivrihisar�da doğdum. İlk okuldan liseye kadar burada, yani 3 bin yıllık Firigya medeniyetinin kalıntıları üzerinde yaşadım.Firigya�nın önemli kentlerinden birisi olan Fesinus, bu günkü adıyla Ballıhisar ve diğer çevre köylerde fazlasıyla kalıntı vardır.
Bu çocukluk süreci içinde eski eserler daima ilgimi çekti, özellikle kabartmalar. Onları severdim okşardım. Böylece bir merak ve sevgi doğdu heykele, plastiğe karşı. Üniversite aşamasında, sanatla ilgili bölümü seçmem bu temele dayandırılabilir.
Ailemde zanaatkar vardı ama sanatkar yoktu fakat ben, okul yıllarımda yapılan resim yarışmalarından hep ödül alırdım.
ASOMEDYA: Eğitim döneminiz?
YURDANUR: Türkiye�nin en güzel, en iyi eğitim veren kurumlarından birisi olan Gazi Eğitim Enstitüsünde, Türkiye�nin en iyi öğretmenlerinden sanat eğitimi aldık. Bize hem öğretmenlik formasyonu hem de sanatçı özelliği kazandıran öğretmenlerimizin hepsini şükranla anıyorum. Yetişmemizde en büyük etken, yatılı okumamız ve çok iyi bir kadrodan eğitim almamızdır.
ASOMEDYA: Heykel ne zaman başladı?
YURDANUR: Heykel yine okulda başladı. Gazi Eğitim Enstitüsünde pek çok ana dersimiz olmasına rağmen ben heykeli tercih ettim. Yine çocukluğumdan üç boyutlu materyale olan ilgimden kaynaklanmaktadır. Heykel ağırlıklı çalışmalarımı sürdürdüm.
Beni bu alana özendiren, yönlendiren öğretmenim sayın Burhan Alkar oldu, kili orada tanıdım. Hocam Alkar yetişmeme katkıda bulundu ve daha sonraları da ortak çalışmalarımız oldu.
ASOMEDYA: Atölye ne zaman açıldı?
YURDANUR: 1972 yılında Gazi Eğitim Enstitüsünden mezun olduktan sonra öğretmenlik dönemim başladı. Isparta�ya atandım. O dönemde Cumhuriyetimizin 50 inci yılını kutluyorduk, bakın bu gün otuz yıl geçmiş. Ellinci yıl anısına oraya bir Beton döküm Atatürk anıtı yaptım.
Ardından Mihalıççık, Çifteler lise resim öğretmenliğinden sonra, mezun olduğum, Gazi Eğitim Enstitüsüne 1978 yılında öğretmen olarak atandım.
1979 yılında Ankara Belediyesinden gelen talep ile çeşitli maketler hazırladım. Bunlar bu gün Abdi İpekçi Parkındaki Eller, Gar meydanındaki Nasreddin Hoca ve Batı Kentteki Dayanışma heykeller, Kavaklıdere�deki Balerinlerdir.
1981 yılında okuldan ayrıldım, kısa bir aradan sonra 1985 yılında atölyemi açtım. Bu dönemin ilk eseri de Sivrihisar�ın girişindeki, Nasreddin Hoca�nın Dünyanın merkezini gösteren heykelidir.
ASOMEDYA: Nasreddin Hoca Akşehirli mi, Sivrihisarlı mı?
YURDANUR: Nasreddin Hoca, Einstanine, Leanardo gibi dünya vatandaşı. Şurada burada yaşamış veya ölmüş olması çok önemli değil. Çünkü Anadolu insanı kendi söyleyemediğini, hoca kişiliğinde söyletir. Aynı şeyi bir başka hemşehrim, Yunus Emre�de de görüyoruz. Mezarlarının her yerde var olması evrenselliğinden kaynaklanıyor. Herkesin sahiplenmesi bundan. Şimdi Bulgarlar, Yunanlar Karagöz�e sahip çıkıyorlar, varsın çıksınlar. Amacımız dünya vatandaşı olmak, evrensel olmak, bu da güzel bir şey, ben bunu seviyorum.
Biz step çocuklarıyız. İnsanlar öğünür ya biz şuralıyız buralıyız diye. Biz de step çocukları olarak büyüdük. Kırsalda, Orta Anadolu da yaşayan insanlar çok üretken, yaratıcı olur gibi geliyor bana. Çünkü bu steplerden büyük uygarlıklar doğmuş, Hitit, Firig ve bunun üzerine diğerleri inşa edilmiş.
ASOMEDYA: Ülkemizde heykelin kabulü zor mu?
YURDANUR: Kesinlikle değil. Çünkü bu halkın tercihi değil, iktidarların tercihidir. Ben şunu gözlemledim: Türkiye�nin dört bir yanında eserlerim vardır, halkımız heykel sanatına sıcak ve seviyorlar. Bu gün Abdi İpekçi parkındaki eller heykeli neredeyse Hyde Park gibi simge haline geldi, her gün orada bir toplantı düzenlenmekte. Bu bir odak noktası gibi. İnsan Hakları heykeli Yüksel Caddesinde bir simge oldu. İnsanlar randevu verirken artık ” anıtın yanında, heykelin karşısında” diyor birbirine.
Verilince, insanlar güzel şeyleri kabul ediyor ve seviyorlar. Ben bunu gözlemledim.
Atölyemin olduğu sokakta pek çok eserim var ve hiçbir kişi de bunlara zarar vermemektedir. Tam tersine insanlar büyük bir sevgiyle bakmaktadır.
Çünkü orada kendilerini buluyorlar. Bin yıllık kültür var orada, birikim var, bir emek var. Ve emeğe saygıdan dolayı, insanlar saygı da gösteriyorlar. Hem seviyorlar hem saygı gösteriyorlar.
ASOMEDYA: Kent heykelinin özellikleri nedir?
YURDANUR: Her dalın kendine göre bir zorluğu, sorumluluğu ve özelliği vardır. Bir kent heykelini her gün milyonlarca göz izler. Onun sorumluluğunu siz, sanatçı olarak taşımak zorundasınız.
Ben meydanlara birşeyler koymayı seviyorum. Genelde gördüğüm mekanlara birşeyler koymayı düşünürüm. Bunun nedeni de sorumluluk duygusu.
Fakat aynı sorumluluğu taşıması gereken yönetimlerden ses çıkmıyor. Düşünebiliyor musunuz, katrilyonluk siteler yapılıyor, plastik eser adına çöp yok. Bunlardan birisi, Ankara�nın ünlü yerleşim yeri Bilkent, bir tek eser yok sokakta. Her şey çok güzel ve çağdaş düşünülmüş ama heykel diye bir şey yok. O zaman da kişiliksiz kimliksiz bir yapılaşma oluyor.
ASOMEDYA: Bunları süslemek de sanatçılara kalıyor olmalı.
YURDANUR: Tabii ki, bildiğim kadarıyla, mimarlık eserlerinin binde biri sanat eserlerine ayrılır diye bir yasa var. Yıllar önce konulmuş ama hiç işlemiyor. Ve toplum yoz kültürün egemenliğinde kalıyor, müzikte de böyle oldu.
Ben sanatçıyım demiyorum, sanatçı demek zor oluyor. İnsanlar televizyonlardan öyle koşullandılar. Sanatçı denildiği zaman karşısında şarkıcı bekliyor.
Görsel, işitsel, müziksel alanlar var. Oralardan da sanatçı çıkacak, onlar da olacak ama ağırlık medeniyetten, insanlıktan yana olmalı. Hitit, Firig, Selçuklu, Osmanlı çok güzel şeyler yapmış bu topraklar üzerinde, son yüz yıldır ne yaptınız, Türkiye ye ne kazandırdınız?
ASOMEDYA: Görüntü kaynağı olmayan kişinin heykelini nasıl yapıyorsunuz?
YURDANUR: Türkiye Cumhuriyeti, Macaristan�daki Gül Baba türbesini restore ettiği dönemde bana bir öneri geldi. Macar hükümeti de izin verdi, Gül Baba heykeli yaptım. Elde hiçbir belge olmadığından hayali bir çalışmadır.
Bu tür olaylarda önce kişiyi tanımak gerekir. Nasreddin Hoca gibi, kimdir? Bir bilge kişi, egemen, Kral, önder, sanatçı… Dünya görüşü nedir? Hoca denildiği zaman sert karakterli birisi olamaz. Bunlara tüm birikimlerinizi de katarak yeni bir fizik yaratırsınız, ben de onları yorumlarım: Gül Baba, Dadaloğlu, Pir Sultan Abdal çalışmalarımda olduğu gibi.
ASOMEDYA: Dizi çalışmalarınızı tanıtır mısınız?
YURDANUR: Su motiflerim oldu, Işık motiflerim oldu. Saygı dizileri yaptım, Emeğe, sanata, insana saygı felsefesini işledim ve en önemlisi de sekiz on çocuk yetiştiren, yaşamı eşleri ile paylaşan on bin yıllık yaratma ve üretme sürecinin günümüzdeki temsilcileri ve soframızdaki yeri her şeyden önde gelen, analar, kadınlar için de doğuran, temizlik yapan, kendini temizleyen gibi figürlerim var.
ASOMEDYA: Geleceğe yönelik projeleriniz neler?
YURDANUR: On yıl önce başladığım bir projem var Ankara Kent Kapısı. Bir Başkentin girişini gösteren bir kapı. 70 Metre yüksekliğinde çelik konstrüksiyondan, Ankara�nın İstanbul karayolundan girişindeki Susuzköy�e konulacaktı, her şeyi hazır ama bir türlü uygulayamadım.
Bu gerçekleşemeyen hazırlığımdan başka müthiş projelerim var diyebilirim. Artık Türk İnsanının heykele alışma süreci bitti. Daha güzel anıtlar daha güzel kompozisyonlar isteme hakkı doğdu. Tıpkı bir zamanlar Murat 124 arabaya razı olan insan bu gün Mercedes�i beğenmemesi gibi bir şey.
İhtiyacımız arttı, beklentilerimiz artı. Türk insanı çok daha güzel şeyler istiyor ve ona da layık diye düşünüyorum. Bu gelişim için biraz yol açılması, sanata biraz ağırlık verilmesi yeterli olacaktır.
Sanattan sanatçıdan korkulmasın. Her alanda sanatçı korkulacak insan değildir el üstünde tutulacak insandır. Çok azdır o, kolay yetişmiyor. 70 milyonluk Türkiye de 5 � 10 anıt heykeltraşı var…
ankara'nın heykelleri : bir web projesi 
Son Yorumlar